Corocznie w Wojnickiej Kolegiacie strażacy z Gminy Wojnicz kultywują tradycję uczestnictwa w uroczystościach wielkanocnych od niepamiętnych czasów. W Gminie Wojnicz opiekę nad bezpieczeństwem i tradycjami sprawuje 9 jednostek OSP z czego wartę honorową przy Grobie Pańskim w kościele w Wojniczu zamiennie pełni 5 jednostek: OSP Wojnicz, OSP Więckowice, OSP Dębina Łętowska, OSP Łukanowice oraz OSP Zakrzów. Kolejne 4 jednostki pełnią wartę w kościołach w swoich rodzimych miejscowościach a są to: OSP Olszyny, OSP Biadoliny Radłowskie, OSP Wielka Wieś, OSP Grabno.

Po procesji przeniesienia Pana Jezusa z Ciemnicy do grobu pańskiego dwóch strażaków ubieraja ozdobne ochronne metalowe hełmy białe rękawiczki oraz biorą do ręki halabardę i tzw. „Rozprowadzający" prawdziwą historyczną metalową szablą daje znak do odbycia warty honorowej. Rozprowadzający to zazwyczaj strażak najstarszy stażem lub najbardziej zasłużony i doświadczony. Od tego momentu aż do godz. 24:00 strażacy pełnią wartę. W Wojniczu w sumie służbę wartowniczą i przygotowawczą pełni ok. 80 strażaków z ochotniczych straży pożarnych aczkolwiek są również wśród ochotników zawodowi strażacy.

Obecnie tradycja warty honorowej czyli tzw. „stójka" tak nazywamy ją w żargonie strażackim sięga tak daleko wstecz, że nikt nie jest w stanie obecnie dokładnie podać daty, kiedy zapoczątkowano ten zwyczaj. Warta odbywa się cyklami tzw. „zmiana" następuje co ok.15 do 20min. Przez cały ten czas strażacy stoją przy grobie nieruchomo; mają okazję modlić się w skupieniu. Nie jest to łatwe zadanie gdyż trzeba wytrzymać w bezruchu przez cały czas trzymania warty. Stopy razem, palce lekko rozsunięte, palce środkowe dłoni na lampasach lub szwie spodni, wzrok przed siebie. Można tylko mrugać, nie wolno nic mówić i uśmiechać się. Trzeba zachować powagę.

Strażacy dzierżą w ręku halabardę - to dawna broń dwuręczna używana był przez straż miejską i pałacową, posiada 2,5m styl drewniany zakończona głowicą, która ma w sobie trzy rodzaje broni w jednym: topór, hak i włócznia po środku. Dawniej hak był używany do ściągnięcia jeźdźca z konia. W czasach obecnych ta broń jest używana jako reprezentacyjna przez Gwardię Szwajcarską oraz przez Warty Honorowe strażaków przy Grobach Pańskich.

W Wielką Sobotę od 6:00 strażacy z wyznaczonej jednostki (w tym roku była to reprezentacja z jednostki OSP Łukanowice) rozpoczęli z powrotem wartę przy grobie Pana Jezusa. Po OSP Łukanowice o godz.10:00 wartę przejęła 11-osobowa drużyna z OSP Zakrzów a po godz. 14:00 OSP Dębina Łętowska. Warta trwa cały dzień na przemian z innymi Druhami z jednostek OSP. W godzinach wieczornych przed rezurekcją następuje przygotowanie przez strażaków drewna do ogniska. Bezpośrednio przed uroczystościami; przed wejściem do kościoła rozpalane jest ognisko przez Ogniomistrza, który zabezpiecza tzw. „knota" do rozpalenia Paschału. Reszta strażaków tworząc okrąg wokół rozpalonego ognia oczekuje w szyku na przybycie Księdza Proboszcza wraz z kohortą. Ksiądz prowadzący podchodzi do ogniska i poświęca ogień i rozpoczyna się liturgia światła. Po obrzędzie światła po wejściu do kościoła Ogniomistrz przygasza ognisko pozostawiając ogarki. Następnie kilku strażaków przynosi wodę w większych pojemnikach i wrzucają do nich poświęcone ogarki co powoduje że woda staje się poświęcona. Wierni po Mszy św. przynoszą ze sobą wodę i wrzucają do niej ogarki, którą staje się wodą święcona. Kolejnym etapem gdzie można zobaczyć strażaków to czas po liturgii eucharystycznej gdzie po ogłoszeniu zmartwychwstania Pana Jezusa strażacy symbolicznie odrzucają halabardy ściągają kaski na znak, że nie mają już czego pilnować przy grobie gdyż Chrystus zmartwychwstał. Następnie strażacy czynnie uczestniczą w niesieniu feretronów i baldachimu w procesji rezurekcyjnej.

Marek Bachara

Wywiad dla RDN Małopolska

Materiał wideo: Sławomir Szczupak