Krzysztof Gajda

„To moja droga” Biografia Jacka Kaczmarskiego

Pierwsza , tak spójna i obszerna biografia Jacka Kaczmarskiego (1957-2004). Człowieka renesansu: poety, prozaika, autora i wykonawcy piosenek, znanego przede wszystkim z takich utworów jak „Mury”, „Obława”czy „Nasza klasa”. W kilka lat po śmierci Kaczmarskiego wielbiciele Jego talentu doczekali się wreszcie opracowania rzetelnego, ukazującego prawdziwy portret artysty z jego skomplikowaną i niejednoznaczną naturą, a przede wszystkim burzący , tak znienawidzony przez Kaczmarskiego stereotyp barda „Solidarności”.

Portret , na który składają się nie tylko suche fakty biograficzne, ale portret malowany oczami Jego znajomych , przyjaciół i najbliższych.

Krzysztof Gajda, adiunkt w Zakładzie Semiotyki Literatury Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, znawca biografii i twórczości Kaczmarskiego, autor pracy doktorskiej o Jego twórczości , autor wielu artykułów o Kaczmarskim i podpora forum o twórczości Jacka - „kaczmarski art”, a wreszcie Jego przyjaciel, przez kilka lat zbierał materiały do tej biografii, rozmawiał z setkami znajomych Jacka z różnych okresów Jego życia, z Jego najbliższymi,czy z ludżmi, którzy popadli w konflikty z Kaczmarskim.

Z rozmów tych wyłania się Kaczmarski – Artysta, Kaczmarski – Erudyta, Kaczmarski - Człowiek, ze swoimi ułomnościami, kompleksami, wadami i zaletami – Artysta, ktoś niepowtarzalny, ktoś, kto stał się ikoną zimy stanu wojennego, którego „Mury” były na ustach wszystkich....

Krzysztof Gajda w sposób chronologiczny ukazuje nam portret Kaczmarskiego, pokazując nam rodzinę i środowisko, które miało wielki wpływ na ukształtowanie się charakteru Jacka, okraszając to fotografiami ze zbiorów prywatnych rodziny i przyjaciół artysty. Tekst uzupełniają: kalendarium życia i twórczości Jacka Kaczmarskiego oraz dyskografia i bibliografia.

Gajda analizuje ogromną spuściznę Autora – ponad 500 piosenek, to ogromny materiał, zważywszy, że artysta zmarł w wieku 47 lat, ale analizuje je w sposób ściśle powiązany z wydarzeniami w życiu artysty.

Nie unika tematów trudnych, które „odbrązowiają” portret barda, takich jak: problemy Kaczmarskiego z chorobą alkoholową, omawia Jego skomplikowane relacje damsko-męskie, analizuje zachowania Kaczmarskiego jako męża, ojca, przyjaciela. Widzimy Kaczmarskiego na emigracji i tej przymusowej w okresie stanu wojennego i tej dobrowolnej w Australii i wreszcie pisze o najtrudniejszym okresie w życiu poety, czasie gdy została zdiagnozowana u Niego choroba nowotworowa. Opisuje dramatyczny, pełen poświęceń ze strony najbliższych okres walki z chorobą, postawę Jacka wobec choroby, leczenia czy perspektywy rychłego odejścia, z czego Kaczmarski doskonale zdawał sobie sprawę, wreszcie Jego ostatnie godziny i zgon.

Wszystko to opisane jest w sposób analityczny, dogłębny, ale bardzo chłodny. Udało się Krzysztofowi Gajdzie zachować bezstronność, co wobec przyjacielskich relacji z Kaczmarskim musiało być wyjątkowo trudne.

Czy poleciłabym tę książkę do czytania ? I tak i nie.

Dla osób zajmujących się amatorsko ( mam tu na myśli osoby, które znają o kilka więcej utworów niż tylko osławione „Mury”) twórczością Jacka Kaczmarskiego - zdecydowanie tak.

Pozwala ona w świetny sposób usystematyzować sobie biografię Kaczmarskiego, pozwala dogłębniej zrozumieć takie a nie inne motywy Jego postępowania czy bardziej zrozumieć Jego utwory. Nie byle jaką gratką są też fotografie czy wspomnienia osób związanych z Kaczmarskim.

Dla wielbicieli - od wielu lat - Jego talentu, często znajomych czy czynnych uczestników forum „kaczmarski art „, to świetna książka, przypomnienie, i zebranie tego co wiemy, tego co się domyślaliśmy, tego co przeczytać chcieliśmy. Stanowi doskonałą konfrontację z wypowiedziami samego Jacka zawartymi w wywiadzie - rzece pt. „Pożegnanie Barda” spisanym przez Grażynę Prader w przeddzień wyjazdu Kaczmarskiego do Australii.

Dla osób, którym Kaczmarski kojarzy się li i wyłącznie z „hymnem” Solidarności – „Murami” czy „Naszą klasą” raczej nie polecałabym tej książki.

Niech w ich pamięci Kaczmarski zostanie jako głos pokolenia stanu wojennego. Nie znając innych utworów można sobie wytworzyć bardzo negatywny i fałszywy obraz Jacka..... chyba, że ktoś przeczytawszy biografię „To moja droga” zechce sięgnąć do innych utworów Mistrza, poznać Go.

Nie mniej jednak, dla nikogo nie jest to książka do przeczytania „jednym tchem” czy do przysłowiowej „poduszki”. Skłania do refleksji, sięgnięcia do płyt czy tomiku wierszy. Słowo pisane, treść utworów cytowana w książce nie jest w stanie w pełni ukazać Kaczmarskiego. Nie da się bowiem zastąpić niczym muzyki, czy tembru głosu jaki towarzyszył utworom wykonywanym przez Jacka Kaczmarskiego.